Paaslicht voor onze tijden - 3 -

 Het Lied aan het Licht van Huub Oosterhuis begeleidt mij in deze Paastijd. De eerste helft van de tweede strofe wil ik even benaderen.

Licht, van mijn stad de stedehouder,

aanhoudend licht dat overwint.

Vaderlijk licht, steevaste schouder,

draag mij, ik ben jouw kijkend kind.

In deze vier regels driemaal het woord 'licht' maar telkens weer anders belicht.

De eerste regel zegt dat het licht de stadhouder is van mijn stad. In de vorige strofe was het al duidelijk geworden dat licht niet iets individueel is maar iets van 'met elkaar' zijn en niet uit elkaars genade vallen. Hier is het 'samen' uitgekristalliseerd tot het beeld van een stad waar de dichter zich thuis voelt ('mijn' stad) en die stad wordt bestuurd door het licht. 

(Roni Horn : Well and Truly 2009-2010 detail
eigen foto)

Voor Nederlanders (zoals de dichter) is de term 'stadhouder' of 'stedehouder' een vertrouwd begrip. Van in de Bourgondische tijd (onder Filips de Goede 1448) tot 1747 was dit een belangrijke ambtelijke functie. Deze stadhouder bestuurde in opdracht van de hertogen, later van Keizer Karel, en later na de scheuring met de Habsburgers, bestuurde de stadhouder in opdracht van provincie of gewest. Het was de plaatsvervanger van de heer. In katholieke middens werd ook de paus soms betiteld als 'stedehouder'.

Voor de dichter is het licht de plaatsvervanger... maar van wie of wat is niet onmiddellijk duidelijk. Het licht is echter wel aanhoudend en zoals het spreekwoord zegt : de aanhouder wint. Licht is blijkbaar ook een strijdbaar gebeuren...

In de derde lijn wordt het licht een houvast, een ouderfiguur (vaderlijk licht en moederlijk dragend) en herkent de dichter zichzelf als kind van het licht, kijkend dank zij het licht.

Hier zie ik als christen de vaderlijke scheppende en moederlijke barmhartige God. Dit licht is een weldaad omdat het biedt wat een goede ouder biedt : een houvast geworteld in het vertrouwen en de ervaring van een barmhartige nabijheid. Het licht dat in de allereerste regel ons aanstootte en als koud was ervaren wordt een kans om al kijkend in het licht te ontdekken wat het mij wil onthullen.