Film A Hidden Life en daarna...

 In de vorige post lichtte ik de film toe van Terrence Malick  "A Hidden Life" over de Oostenrijkse boer Franz Jägerstätter en zijn gewetensbezwaren tegen Hitler en het nazisme vanuit zijn christelijke overtuiging. 

Filmbeeld

De regisseur brengt met beeld en muziek een indrukwekkend portret van een kleine mens in een onooglijk dorp die een kiezeltje is in de laars van het nazisme. Hoe klein en verborgen die kleine man in dat kleine Alpendorpje ook is, toch is hij een zandkorrel die dreigt dat de machinerie van geweld en onderdrukking vast zou lopen. En deze bedreiging moet opgeheven worden . Ofwel schikt hij zich naar het geheel, ofwel moet hij verdwijnen. In alle bescheidenheid blijft Franz opkomen voor zijn interpretatie van het evangelie, ook al vindt hij geen steun bij de plaatselijke dorpspastoor en bij de bisschop.  Naast zijn geloof is het vooral de liefde voor zijn vrouw en kinderen die hem overeind houdt tijdens zijn gevangenschap en op het moment van zijn executie.

Zijn leven eindigde misschien in Berlijn op 9 augustus 1943, maar de invloed van dit verborgen leven groeide alleen maar.  Vooral vanaf de jaren 1960 geraakt zijn leven meer en meer bekend, eerst bij pacifisten en groepen gewetensbezwaarden en bij gelovigen actief in vredesbewegingen (zoals de trappist Thomas Merton). Later in ruimere kring. Zijn verhaal toont dat een mens vrij is te kiezen hoe beklemmend en bedreigend de situatie ook is. Deze keuze blijft niet zonder gevolgen en kostte Franz zijn leven, én een héél moeilijke overleving van zijn gezin tijdens en na de oorlog.

De weduwe Jägerstätter met twee 
van haar dochters en dignitarissen
bij haar 99ste verjaardag
2012

In de katholieke kerk werd hij in het najaar 2007 door de Duitse paus Benedictus XVI zalig verklaard en erkend als martelaar. De officiële viering gebeurde in Linz in aanwezigheid van de weduwe Jägerstätter en hun kinderen.

 

Er is de laatste tijd nogal wat te doen over de rol van de katholieke kerk voor en tijdens Wereldoorlog II. De archieven van het Vaticaan tonen één aspect, maar het leven van Franz Jägerstätter, Maximiliaan Kolbe en vele andere katholieken (en bij uitbreiding Dietrich Bonhoeffer en andere niet katholieke christenen) toont dat er naast een 'officiële' diplomatieke versie ook het leven is dat met deze bloedgetuigen misschien zelfs meer vertelt over de rol van christenen in Nazi-Duitsland.

Dit verborgen leven doet mij denken aan volgende twee evangelieteksten :

 "Wanneer ge bidt, wees dan niet als de oordeeloompjes; omdat zij ervan houden in de samenkomsten en op de hoeken van de straten staande te bidden, om zich te vertonen aan de mensen; amen is het, zeg ik u, zij hebben hun loon al; maar jij, wanneer je bidt, kom je binnenkamer in, sluit je deur en bid tot je Vader die er is in het verborgene; en je Vader die in het verborgene kijkt zal je ervoor teruggeven." (Matteus evangelie 6, 5-6; vertaling Naardense Bijbel)

En ook: "Wie lijf-en-ziel gevonden heeft zal haar verliezen, wie zijn lijf-en-ziel verliest vanwege mij die zal haar vinden!-" (Matteusevangelie 10,39 - Naardense vertaling)