Street art beeldmeditatie...

Niemand is bij machte twee heren 
te dienen; 
want of hij zal de ene haten 
en de andere liefhebben, 
of aan de ene zich hechten 
en de andere minachten; 
ge zijt niet bij machte 
God te dienen én Mammon!
(Matteus evangelie 6,24)


De muurschildering hieronder heb ik gezien in Parijs (Rue Biot  vlakbij Place de Clichy -17de arrondissement)  en dat vond ik een mooie beeldmeditatie bij het evangelie-vers waar Jezus in de Bergrede bezit en geld relativeert, dus in relatie plaatst tot een groter geheel. De enige vraag is natuurlijk: wie dienen wij?, welke plaats neemt bezit en geld in?

Een energieplek...

Mark Delrue schreef een boeiend essay over de (on)mogelijkheid van christelijk geïnspireerde kunst vandaag de dag met de mooie titel: "Een spel van ogenblik en eeuwig" (uitg. Halewijn, 2017). Beslist de moeite waard.
Hij houdt een pleidooi voor openheid van gelovigen op de hedendaagse kunst en helpt via vele voorbeelden om onze geest open te stellen.
Naar het einde toe roept hij op om ook onze kerkgebouwen te blijven waarderen als plaatsen waar we raken aan een andere dimensie van het bestaan dan het commerciële en nuttige, nl. de gratuïteit (gratia). Want zegt hij: "Juist die kwistigheid, het nutteloze gebaar, brengt ons bij de kern van de humaniteit."

(eigen foto december 2018)

En hij vervolgt dat elk kerkgebouw meer is dan een historisch monument.
"Het schermt af van het geroezemoes en de waan van de dag. Een plaats waar de vluchtige stroom der dingen tot stilstand komt; een energieplek voor allen, voorbij het vluchtige hier en nu."(aangehaald werk, blz. 106)
Midden december tijdens een koopzondag in Brugge, waar je over de koppen kon lopen in de winkelstraten, was het bezoek aan de Sint-Salvatorskathedraal een rustpunt. Een ruimte binnenstappen die je uittilt boven de troosteloze consumptiedwang. Een verademing.

Sint Salvatorskathedraal van Brugge na 30 jaar helemaal gerestaureerd

 Een kathedraal waar vele eeuwen aan gebouwd en verbouwd werd getuigt dan ook van een heel stuk kerkgeschiedenis.
Gotische kruisbeelden en barokke sculpturen ademen een andere tijd én een andere visie op het geloofsverhaal.
Boeiend en voor wie zich openstelt ook zeer relativerend over onze eigen plaats in en kijk op het geloofsverhaal dat alsmaar anders verder gaat, met vallen en opstaan, met licht- en schaduwkanten, met extravertie en intravertie.

(eigen foto

(eigen foto)

Expressionisme en devotie: Jawlensky

Nog tot en met 27 januari in het Gemeentemuseum Den Haag.

(bovenaan vier maal een "Meditatie"  uit 1935-1936
onderaan twee maal een "Heilandsgezicht" uit  1917 en 1918)

Epifanie

Naast Pasen was al van ouds in de kerk het feest van de Epifanie het andere grote christelijke feest, de Openbaring. Daarin werd de menswording van God in Jezus centraal geplaatst. Later werd het feest opgesplitst in de viering van de geboorte van Jezus (Kerstmis), de Openbaring (Driekoningen) en de Doop van Jezus.

Maar bij al deze feesten is de leidraad gelijkend. We gedenken de komst van Jezus of zoals Paulus schrijft in zijn brief aan Titus: "Want verschenen is Gods genade als redding voor alle mensen." (hoofdstuk 2, vers 11). 

Jezus wordt opgevoerd als redder...of zoals het vroeger meer vertaald werd als 'Heiland'. 

Moeten wij gered worden? Van wie of wat moeten we gered worden?

De Russisch-Duitse schilder Alexej von Jawlensky schilderde tijdens zijn ballingschap in Zwitserland een hele reeks Heiland-portretten. De Eerste Wereldoorlog maakte hem tot vluchteling en balling. In die periode van de oorlog en de eerste jaren erna zocht hij schilderend naar wat hem staande kon houden in die onstabiele tijden. (Nog tot 27 januari is in het Gemeentemuseum van Den Haag een mooie tentoonstelling te zien over deze schilder rond het thema: expressionisme en devotie. Zeer de moeite waard!)

Hier zo'n Heiland-portret als aanzet om stil te staan bij het feest van de Openbaring van de Heer in deze onstabiele tijden.

(Heilandsgesicht  Lichte Ruhe - ca. 1921)

Expressionisme en devotie

In het Gemeentemuseum in Den Haag is er tot 27 januari nog een tentoonstelling rond de Russisch-Duitse schilder Alexej von Jawlensky (1864-1941)  met als thema: expressionisme en devotie. Zie voor een algemene achtergrond over deze schilder en de tentoonstelling mijn andere blog op 30 december 2018: http://lezenaar.blogspot.com/

Wanneer Jawlensky omwille van zijn artritis alsmaar meer moeilijkheden ondervindt om te schilderen, moet hij een nieuwe schildertechniek ontwikkelen. Hij schildert met gestrekte arm en een penseel hard geklemd in zijn hand op kleine kartonnen formaten. In de jaren 1930 maakt hij zo bijna duizend werkjes met eenzelfde hoofdtitel: Meditaties. Maar alle werken krijgen een eigen specifieke titel die verwijst naar zijn eigen stemming en spirituele houding van dat moment.
Op deze tentoonstelling zie je er meerdere naast elkaar en als toeschouwer wordt je uitgenodigd ze met aandacht en ontvankelijkheid te bekijken. Door de verschillen naast elkaar te zien, wordt ook de eigen kracht en zegging van elke 'meditatie' duidelijker.

(twee 'meditaties' - foto www.agreylady.nl)

De bovenstaande meditatie links heeft als titel: "Meditatie. Eenzaam in blauwe nacht." (1936) en de meditatie rechts: "Meditatie. Stormend ik." (1937).
Van dit 'stormende ik' hier ook een detailopname:

 In alle meditaties van deze schilder zien wij een portret, een gezicht en door de prominente kruisvorm (neuslijn en ogen) én de reekstitel worden we geleid naar een christelijke beschouwing van deze schilderijen.

Als christenen mediteren wij altijd over dezelfde vertrouwde verhalen om toch telkens weer iets anders te ontdekken in het Christusverhaal én zo tegelijk in het verhaal van ons eigen leven.
Jawlensky zien nodigt uit tot mediteren met aandacht en overgave.