28 juli 2021

Johan Tahon toont de paus wat bekering is...?

 Net voor de grote tentoonstelling opende met sculpturaal werk van Johan Tahon  gemaakt in de voorbije twintig jaar werd hij geroepen naar het Vaticaan, waar hij een nieuw werk aanbood aan paus Franciscus.
Het werk heeft als titel "Metanoia", Grieks voor 'Bekering'. Het beeld met deze titel alludeert op de bekering van de losbol Ignatius van Loyola. Deze bekering nu 500 jaar geleden wordt dit jaar wereldwijd 'gevierd' / 'herdacht'. Deze Ignatius, die straks op 31 juli door de kerk gevierd wordt,  stichtte de Jezuïetenorde, waartoe onze huidige paus behoort.

(Johan Tahon : Metanoia  2020
foto : ©jezuïeten)
Gebrokenheid, verinnerlijking, kwetsbaarheid...deze kenmerken van de beelden van Tahon zie je ook hier terug. En je kan een kort verslagje zien van zijn audiëntie bij paus Franciscus. Mooi.



22 juli 2021

Tussen Alfa en Omega : Johan Tahon in Oudenaarde

 Nog tot 30 september kan je in Oudenaarde (MOU) de schitterende tentoonstelling "Universus" ontdekken met sculpturen van Johan Tahon. Een aanrader.
In de inkomruimte van de tentoonstelling, een relatief smalle doorgang, moet je als bezoeker rond het eerste werk "Navel" (een groot rond hoofd) en dan via een deuropening geflankeerd door twee immens grote 'deuren' getiteld "Alpha" en "Omega" naar de eigenlijke tentoonstellingsruimtes.  Je stapt als het ware het boek "Openbaring" binnen waar in het laatste hoofdstuk de ziener verslag uitbrengt over de woorden van God/de Engel die zegt : "Ik ben de alfa en de omega, de eerste en de laatste, het begin en het einde" (Apocalyps 22,13).

(eigen foto)


Tahon toont ons in deze expo zoals in al zijn werk, onszelf als kwetsbare en gekwetste mensen op zoek naar heling en geborgenheid. Deze heel spiritueel bevlogen artiest heeft een eigen stem en stijl, tegelijk heel hedendaags én heel sterk geworteld in een sculpturale traditie. 
Verwijzingen naar religie en spiritualiteit zijn voortdurend aanwezig, voor wie ze wilt zien. 
Als voorproefje dit 'promofilmpje' waarin de kunstenaar zijn tentoonstelling zelf kort voorstelt.

En als tweede smaakmaker het verslag in het VRT journaal van 27 april bij de opening van de expositie. Via deze link kom je erbij uit...





18 juli 2021

Zondag breekbaar dynamiet

 Na de twee vorige berichten over de zondag nu wij na een periode van 'versterving' opnieuw samen mogen komen voor bijeenkomsten van de eredienst (zoals officiële overheden dit dan zo mooi noemen), een afsluitend bericht.
Ook in Frankrijk kwam er in de laatste periode meer vrijheid na heel strikte beperkingen. Deze beperkingen brachten ook de pater  benedictijn br. François Cassingena-Trévedy ertoe om na te denken wat eucharistie vieren zou kunnen/moeten betekenen in deze tijden. In een toespraak (20 mei 2020) * was hij heel kritisch over enkele vormen van beleving die voor hem weinig christelijk zijn. De eucharistie is géén snoepje of niet te reduceren tot een kleinood dat wij verdienen te bezitten en te consumeren. Zoals hij zegt : "Je gaat niet 'automatisch' naar de eucharistie, uit gewoonte, om een vaste dosis persoonlijke bevrediging op te doen, plus de bijbehorende sociale relaties. (...) Wat zeker niet goed zou zijn : dat een persoonlijk (en misschien wel individualistisch!) verlangen naar 'consumptie' zozeer onze blik vertroebelt dat we vergeten zelf iets in te brengen. De eerste grondstof [van de eucharistie] is immers : onze schamele menselijkheid en de vissen van onze gezamenlijke visvangst, na afloop van een moeizame nacht [zie evangelie Johannes 21, 10]. "   
(François Cassingena-Trévedy osb
©Croire - La Croix)

Rituelen zijn belangrijk, dus regelmatig de eucharistie meevieren zeker, zoals ik in een vorig bericht ook al aangaf. Eucharistie vieren is voor br. François ruimte geven aan een soort dynamiet, waarbij hij denkt aan Paulus die in zijn eerste brief aan de Korintiërs Christus noemt als Gods Kracht (dynamis in het Grieks) en Wijsheid. De Aanwezigheid van Christus zou ons leven moeten doen openspringen, dynamiseren. En dan roept hij in zijn toespraak op om "verder aandachtig te zijn voor het àndere eucharistische gebeuren in ons leven, want de Levende is behendig en ongebonden, 'de Welbeminde springt over bergen en bestijgt heuvels'[Hooglied 2,8]. Er is ook een onvoorziene en plotselinge verschijning van Gods Aanwezigheid in ons leven, buiten het rituele om, informeel en onofficieel.
De eucharistie kan dus ook anderszins in ons leven voorkomen, niet per sé tijdens en op de plaats van de mis...Plotseling ontstaat er Leven bij de stillevens van ons leven. Het zijn kleinoden van eucharistie die uiterst kostbaar zijn en die we vaak pas achteraf ervaren, opslaan in ons geheugen, meenemen naar de kerk wanneer deze open is, aanbieden bij het stille offertorium van de zondagsmis, om daar niet met lege handen  aan te komen. Het 'breken van het brood', zoals de eerste en schitterendste aanduiding van de eucharistie luidt [zie Lucas 24,35]  zegt iets over de 'breekbaarheid' van God en van onszelf. Dat kan plotseling opvlammen, in de mest nederige, ruwe en onverwachte menselijke handen, terwijl er niets gebeurt in de handen van degenen die zich er bezitters van wanen. Werkelijk overal vindt men stralende tekenen van de Levende, ook wij zelf zijn die tekenen. Niemand mag er de hand op leggen, geen individu of instituut. Manna is zuiver en alleen gratis: het bederft op het moment dat men een voorraad wil aanleggen [zie boek Exodus 16, 19-21]."
(©Creatov.nl)


* bron: Benediktijns Tijdschrift 2021/2, Levend brood. Van sacraal bedrijf tot eucharistische revolutie door br. François Cassingena - Trévedy OSB

10 juli 2021

Zondag onderhoudsdag

In een vorig bericht noemde Oosterhuis de zondag de dag om te leren vliegen, onder het toeziende oog van de Vader. Nog even iets over de zondag vanuit de ervaring dat de corona-tijd ons heeft laten nadenken en beseffen dat het geregeld samen vieren in de kerk toch wel belangrijk is.

Daarover las ik ook behartigenswaardige dingen in een inleidend essay in de cataloog van een bijzondere tentoonstelling, gezien in Düsseldorf in 2015, onder auspiciën van de Duitse bisschoppenconferentie en onder de titel :The  Problem of God. David Morgan onderzocht daarin gelijkenissen en verschillen van het visuele in religieuze kunst ten opzichte van devotiebeelden. In de voetstappen van dé godsdienstsocioloog Emile Durkheim stelt hij dat het 'heilige' een bruisend element is, een ervaring die iets kan losmaken in de mens, maar die ervaring vraagt wel 'onderhoud'.
(©paterdamiaanparochie.nl)
In de praktijk van het christendom zijn er vele manieren van onderhoud, waarbij de eucharistie zo'n belangrijke manier is omdat het efemere gevoel van heiligheid wordt omgezet in een ander medium: een tastbare hostie die men tot zich kan nemen én een heilige tekst die gedecodeerd wordt tijdens de viering
Hoe geleerd dit ook klinkt, het is wel dit noodzakelijke onderhoud van het geloof dat nu weer kan met grote vrijmoedigheid beleefd worden wat we kunnen ervaren na di zolang gemist te hebben.

Zondag : onderhoudsdag of zo je wil:  dag om te leren vliegen.
Huub Oosterhuis dichtte het vers van Deuteronomium 32,11 om en op Tom Löwenthal componeerde er muziek bij(zie ook vorig bericht).  Hieronder kan je de dochter van Oosterhuis horen in het lied van haar vader.




 
 

2 juli 2021

Zondag vliegdag

 De Nederlandse pastor en dichter Huub Oosterhuis publiceerde in 2004 samen met tekenaar-schilder Wouter Stips bij Lannoo een boek dat je gerust een buitenbeentje kan noemen ten opzichte van zijn andere publicaties. De titel is : "Engelen en wij. Geschilderd en geschreven". 
Daarin schrijft hij over de zondag, voortbordurend op een tekst uit het boek Deuteronomium (hoofdstuk 32). Dat hoofdstuk wordt ons gepresenteerd als een lied dat de oude Mozes zong op het einde van zijn leven terwijl hij uitkeek over het beloofde land dat hijzelf niet zou betreden. De tekst bezingt de uitverkiezing van het volk Israël, dat "Hij [God] vond in een dorre woestijn, in een niemandsland vol van gevaar. Hij omringde het met zorg en met liefde, koesterde het als zijn oogappel. Zoals een arend over zijn jongen waakt en voortdurend erboven blijft zweven, zij vleugels uitspreidt en zijn jongen daarop draagt, zo heeft de HEER zijn volk geleid."(Dt.32, 10-12a;  vertaling NBG)
Nu we weer zonder grote restricties op zondag kunnen samenkomen en eucharistie vieren, kunnen we deze dag leren ontdekken als 'vliegdag'. 

ZONDAG

(Marc Chagall 
Behütender Engel
St.Stepanskerk Mainz
©Vitaberna)
Nee geen feest maar leren vliegen.

Je vader smijt je op de wind          
je krijst, je valt - hij duikt
hij ondervangt je met zijn wieken,
gooit je weer op,
je slaat je vleugels uit,
klapwiekt, strekt ze
kantelt, valt en stijgt -
tot je vliegen kan
op eigen kracht

zondag vliegdag