Film : A hidden life

 Terrence Malick regisseerde de film "A Hidden Life" die de laatste vijf levensjaren vertelt van een Oostenrijkse boer Franz Jagerstätter. Die film kwam uit net voor Covid-19 toesloeg en heb ik gezien als eerste film bij het heropenen van de cinemazalen. Ik ben blij dat ik hem op groot scherm kon zien, want de grootse landschappen tonen dan ook hun grootsheid ten volle.

We volgen in deze film een boer die in een onooglijk Alpendorp leeft en werkt met zijn vrouw en zijn twee kinderen. Hij leeft ver van de grote politieke gebeurtenissen, maar de 'Anschluss', de annexatie van Oostenrijk door Hitler in 1938, bereikt ook zijn dorp. Iedereen in het dorp wordt lid van, of toch meeloper met de nazipartij, behalve Franz en zijn familie. Hij geraakt met zijn gezin langzaam maar zeker geïsoleerd. De sfeer wordt grimmiger ook al blijft Franz rustig en waardig reageren op de schimpscheuten en pesterijen van de dorpsgenoten. Nadat hij twee maal, onder invloed van de burgemeester, kon ontkomen aan militaire dienst, lukt het geen derde keer. 

Ondertussen zien we hoe hij in gewetensnood advies vraagt aan de eenvoudige dorpspastoor, die hem doorverwijst naar de bisschop. Hij hoort er om te gehoorzamen, om mee te gaan met de overheden want wat haalt zijn eenzame verzet uit? Welke invloed zou het kunnen hebben op de loop der dingen? Maar toch: Franz vindt in zijn geloof altijd weer verhalen en zinnen die hem sterken om niet mee te gaan in het geweld van de nazi-ideologie.

Bij zijn aankomst in de kazerne moet hij, zoals alle rekruten, de eed van trouw afleggen aan Hitler. Dat weigert hij, en ook hier hoort hij tijdens zijn gevangenschap verschillende soldaten en officieren (o.a. een officier vertolkt door Mattias Schoenaerts) zeggen: wat haalt verzet uit? wie zal het merken? wat zal het veranderen aan de loop der dingen?

Franz wordt ter dood veroordeeld en nog eenmaal ziet hij zijn vrouw, die van het verre Alpendorp reist tot in Tegelen (bij Berlijn). In dat laatste gesprek blijven ze elkaars liefde uitzeggen en hun   

gemeenschappelijke geloof in de God van Jezus Christus. Zijn vrouw blijft alleen verder zwoegen en overleeft met haar kinderen de oorlog. 

De titel van de film verwijst naar het verborgen verzet van vele mensen (christengelovigen en andere gezindten) die hoe verborgen soms, uiteindelijk de menselijke waardigheid laten zegevieren op de waanzin van een totalitair regime. De regisseur houdt via deze film een pleidooi om onze humaniteit hoog te houden omdat dit de enige lichtpuntjes zijn in donkere dagen. 

Geen goedkope hoop, geen gemakkelijk geloof, geen vanzelfsprekende liefde, maar vleesgeworden vertrouwen in de mensgeworden liefde van God.

Sint Hermeskerk in Ronse

(als barok mij toch té barok is...)

 

De handdoek van Honoré d'O -05-

In deze laatste blogpost over de expo van Honoré d'O  in de Gentse Sint-Jacobskerk wil ik nog stilstaan bij één beeld dat mij trof en waar je als toeschouwer jezelf eindeloos kunt laten bevragen en verleiden tot bespiegelingen.

In zijn werk "Title Room" (het sprookje van 1001 titels) heeft hij vier titelbordjes samen gelegd in de vorm van een kruis.

De vier titels kunnen apart al een hele lading dekken, maar hun samenhang in de vorm van een kruis maakt het nog boeiender. 

Het zou het programma kunnen vormen voor een blog waar je tot aan het einde der tijden kunt mee doorgaan door telkens weer een andere combinatie van titels samen te voegen.

Ik zou hier enkele associaties kunnen meegeven, maar deze 'titels' kunnen herschikt worden tot heel andere reeksen en inhouden en verbindingen, telkens opnieuw. Zoals ons geloofsverhaal dat ook altijd weer kan...

Kris Martin EXIT -3-

Tot slot van mijn terugblik(zie ook 12 en 26 juli) op de expo van Kris Martin"EXIT" (nog te zien in het SMAK Gent tot 3 januari 2021) wil ik het mooie werk "Sol" voorstellen. 

(©The Art Coach)

Een eenvoudig werk, bestaande uit vijf stukken hout waarop telkens een Latijns woord is te lezen : agricola - sol - nimbus - terra - agricola (of in het Nederlands: boer-zon-wolk-aarde-boer).

In zijn strakke opstelling straalt het werk onmiddellijk iets uit, maar het verband tussen deze vijf woorden laat zich niet onmiddellijk vatten, maar als kijker vermoed je wel enige samenhang én omwille van het samenstaan én omwille van de woorden. Want ja, een boer heeft te maken met de aarde, de zon, de (regen)wolken...

Kris Martin vertelt in de bezoekersgids meer:

"Een oud Aziatisch volksverhaal vertelt over een boer die graag de zon wil worden omdat die hem schroeit. Wanneer een wolk vervolgens haar stralen tegenhoudt, wil de zon een wolk worden. In

(eigen foto 26 juni 2020)

zijn hybris ontketent de wolk een zondvloed, waarna de aarde onder hem volop begint te groeien en te bloeien. In zijn zucht naar macht wil hij vervolgens de aarde worden. Tot een boer de aarde met een ploeg openrijt en hij opnieuw boer wil zijn."

Ook al spreekt het verhaal voor zich, toch voegt de installatie van Kris Martin een ervaringslaag toe die ons op een ander niveau dan ons verstand aanspreekt. 

Dit werk toont de sterkte en zwakte ineen van het meeste werk van Kris Martin: krachtige beelden die soms een extra uitleg nodig hebben om aan te spreken.  Een tentoonstelling de moeite waard, met dank aan de (gratis beschikbare) bezoekersgids. 

De handdoek van Honoré d'O - 04-

Zoals in eerdere posts al aangegeven is een bezoek aan de Gentse Sint-Jacobskerk een aanrader om er én deze historische centrumkerk én een boeiende expositie te ontdekken.

De kunstenaar Honoré d'O prikkelt de bezoeker met zijn (soms subtiele) ingrepen in de kerk. De aan longfalen jong gestorven Thérèse Martin beloofde op haar sterfbed dat het uit de hemel rozen zou regenen na haar dood. Daarom staat ze,  die beter bekend is als de heilige Theresia van Lisieux, vaak afgebeeld met rozen. Zo ook in de Sint Jacobskerk, maar de artiest versterkt dit nog met extra rozen op en nabij het beeld.

Centraal in de kerk heeft hij een witte duif geïnstalleerd midden een groep witte bloemen (gemaakt uit mondmaskers). De duif staat onder een glazen stolp, zoals heiligenbeelden vaak onder zo'n stolp staan in Vlaamse huiskamers. De titel van het werk stuurt onze blik enigzins :  'Holy Spirit Visit'. In deze context roept deze uitbeelding toch nog bij mij meerdere mogelijke interpretaties op. 

Moet de Geest gevangen worden onder de stolp zodat Hij niet te veel beroering kan veroorzaken in de kerk? Moet de Geest beschermd worden tegen allerlei schadelijke invloeden en virussen? Moet deze witte duif, symbool ook van onschuld, behoed worden voor ons gebrek aan zorgzaamheid?  Moet deze witte duif, symbool ook voor vrede, gevangen gezet worden zodat we kunnen blijven ruziën en elkaar bekampen?