Licht worden

Een gebed-gedicht van de Nederlandse dichter Hans Andreus.

Mijn God, verbrand
het laatste verschil
tussen het licht
dat mij verbrandt
en het licht
dat je van mij wilt.

(uit: Hans Andreus, Verzamelde gedichten, uitg. Bert Bakker, Amsterdam, 1985, blz. 639)

(glasraam kathedraal van Chalons en Champagne: thema de Verrijzenis
eigen foto 8 september 2019)

Licht

Weest vreemd-lievend voor elkaar,
zonder morren,
een ieder met de begenadiging
die hij heeft gekregen - 
Weest elkaar daarmee van dienst
als goede rentmeesters over de
veelkleurige genade van God.

(1e brief van Petrus 4, 9-10)
(vertaling Naardense Bijbel)

(kathedraal Chalons en Champagne - eigen foto 8 september 2019)

Je kan in het monastieke tijdschrif "De Kovel" meer lezen over deze veelkleurigheid : zie mijn artikel in het themanummer 'kleur'   nr.55 (zie : https://dekovel.org/inhoudsopgave-nr-55-november-2018/ )

Venetië vroomheid in steen

Tijdens mijn bezoek aan Venetië begin juni ontdekte ik in meerdere kleine architecturale details sporen van vroomheid en geloof.
Hier twee foto's genomen in het stadsdeel Cannaregio op pinksterdag 9 juni 2019. In woord (in uw handen Heer) en in beeld (verering van de Madonna met kind).

God dichten tot Hij openbreekt -15-

Een van de meest mysterieuze en boeiende verhalen uit de Bijbel is dat van Jacob die een nachtlang vecht met een engel, zoals het beschreven staat in het boek Genesis (hoofdstuk 32, verzen 22-32).
Over dat verhaal gaan er vele interpretaties rond, zowel exegetisch en spiritueel en theologisch als beeldend (sculpturen en schilderijen) als literair. Er zijn vele artikelen en boeken vol geschreven over dit verhaal en het nodigt altijd weer uit tot nieuwe interpretaties. 
In de bloemlezing "Van God los" (samenstellers Koen Stassijns en Ivo Van Strijtem, Lannoo, 2011) vinden we een kort titelloos gedicht van Toon Tellegen dat ook vertrekt vanuit dit verhaal. Zijn interpretatie boeit mij enorm omdat het voor mij een exemplarisch gedicht is.
 Het toont in enkele lijnen wat in onze Westerse 

(bron afbeelding:
http//standbeelden.vanderkrogt.net)

samenleving massaal gebeurt: mensen die vanuit een 'geloof' in een simpel materialisme (er zijn alleen moleculen, neuronen, enz. en al wat je niet kan zien bestaat niet e.d.) de Bijbel en het christelijke geloofsverhaal overboord hebben gesmeten. 
Of mensen die de Bijbel lezen als een feitenrelaas: alles wat er beschreven staat moet exact zo gebeurd zijn. Omdat er  in elk bijbelboek wel elementen zijn die niet historisch correct zijn, besluit men dan: waarom nog geloven. Terwijl de Bijbel een getuigenisbibliotheek is over hoe mensen God hebben ervaren en de neerslag van een lange religieuze reflectie op het leven. Het gaat over het waarom van de dingen en hoe mensen doorheen hun leven een God hebben ontmoet.
Zo'n onaangepaste lezing van het boek van de Handelingen der Apostelen wordt uitvoerig beschreven (in 491 p.) door Emmanuel Carrère in zijn boek "Het Koninkrijk". Maar als je een expressionistisch schilderij bestudeert met de verwachting van een realistisch doek, dan kijk je wel heel fout. Het gaat in de Bijbel over geloven en niet over weten. Carrère kan dan ook slechts een ding besluiten na zo een ijverig exegetisch werk: ik weet het niet.
Vele mensen blijven evenwel dingen vragen aan de Bijbel die niet bedoeld werden door de schrijvers en dan ontstaan er kortsluitingen.  
Waar Carrère 491 bladzijden nodig heeft om zijn dubbelhartige relatie met zijn geloofsverleden en met de Bijbel uit te schrijven, zo doet Toon Tellegen een soort röntgenopname van die dikke turf in elf regels. Zo heb ik dat gedicht toch gelezen.

(Paul Delacroix: Jacob vecht met de engel - in de kerk St. Sulpice Parijs)

Toon Tellegen houdt ons in enkele regels een spiegel voor.

Een man wist niet dat hij met een engel vocht -
er zijn geen engelen, fluisterde hij

en hij voelde geen pijn,
viel niet,
bloedde niet,
ging niet één of duizend keer dood -
nee, ze bestaan niet! riep hij, telkens opnieuw -
en hij werd niet weggesleept, niet weggegooid en niet vergeten

en met een verbeten onverschilligheid
                                 die alle perken te buiten ging
liet de engel hem niet los.
(uit: Van God los, blz. 179)

Augustinus in Milaan (2)

In de vorige blogpost vertelde ik hoe Augustinus voor zichzelf tot geloof kwam. In die tijd was het de gewoonte dat mensen op volwassen leeftijd zich lieten dopen. Dat gebeurde normaal tijdens de paasnacht en de hele vastenperiode ervoor was een intense periode van geloofsonderricht.
Zo ook voor Augustinus die in Milaan op 24 april 387 werd gedoopt door bisschop Ambrosius. Er zijn twee plaatsen in Milaan waar de doop van Augustinus wordt herdacht.

(Sant'Agostino in Camminadella
eigen foto 6 juni 2019)

In de onmiddellijke nabijheid van de Basilica Sant' Ambrogio waar het graf vereerd wordt van Sint Ambrosius, is er een klein kerkje dat ik per toeval heb ontdekt en dat noemt: Chiesa Sant' Agostino in Camminadella. Dank zij de middagsluiting van de basiliek zochten we nog wat schaduwen verkoeling in het hete centrum van Milaan. Metrowerken vlakbij maakten veel kabaal en we zochten wat verder weg enige rust en koelte. Zo ontdekten we een klein kerkje dat open was en blijkbaar volledig in het teken staat van Augustinus en zijn bekeringsverhaal. Volgens de steen boven de toegangsdeur (die ik pas ontdekte bij het verlaten van het kerkje) zou Augustinus daar gedoopt zijn. 

(muurschildering - eigen foto)

Maar dat lijkt weinig waarschijnlijk want een aparte individuele doop buiten de Paasnacht was zéér ongebruikelijk en alleen in gevallen van stervensgevaar of andere acute levensbedreigende situaties.

 Wel is er in het koorgedeelte een muurschildering die het bekeringsverhaal van Augustinus verbeeldt: neem en lees...onder de vijgenboom.
Dat is de ene plaats waar de doop van Augustinus wordt herdacht. Een klein achterafkerkje kan je zeggen.

De andere plek in Milaan is dé centrale plaats van de stad: de Duomo (ofte de kathedraal). Vorige eeuw werden uitvoerige opgravingen gedaan in en vlak voor de kathedraal. Daar werden de resten van de eerste laatromeinse/vroeg middeleeuwse kathedraal opgegraven, toegewijd aan de heilige Tecla. Zoals gebruikelijk in die periode was er vlak voor de kathedraal een apart gebouwtje als doopkapel of baptisterium opgetrokken. In de archeologische site vlak voor de Duomo kan je de grondvesten zien van het baptisterium waar Augustinus wellicht gedoopt werd in 387.

(eigen foto 6 juni 2019
vooraan zeshoekige baptisterium
Milaan )