Nova et vetera - expo Abby - 3 -

 In deze advent bereiden we ons voor op de komst van Christus. Het is een tijd van verlangen. Dit verlangen kunnen we voeden met verhalen over heling en verbinding en met dromen over een nieuwe wereld voorbij haat en oorlog. In deze adventtijd wordt er vaak voorgelezen uit de profeet Jesaja. 

"Maar opschieten zal een twijg uit de tronk van Jesse,-

een scheut uit zijn wortels zal bloeien.

Rusten zal op hem de geest van de Ene,-

een geest van wijsheid en verstand,

een geest van beraad en sterkte,

een geest van kennis en ontzag voor de Ene.

(...) Geringen zal hij richten met gerechtigheid,

in oprechtheid zal hij vonnis vellen voor

de gebogenen op aarde. (...)

Te gast zal zijn een wolf bij een schaap,

een panter vlijt zich neer bij een bokje;

kalf, leeuwenwelp en mestvee tezamen :

een kleine jongen zal ze drijven." (Jesaja 11, 1-2,4,6

 - Naardense Bijbelvertaling)

Een nieuw koningskind wordt aangezegd dat zal zorgen voor een vredevolle samenleving. De dieren die worden opgevoerd moeten dit verlangen naar een harmonieuze maatschappij zonder onrecht poëtisch verbeelden. 

Aan deze profetische passage dacht ik bij het bezoek aan de tentoonstelling Faith No More. Rituals for Uncertain Times in Abby (Kortrijk - nog tot 1 maart 2026) bij het zien van een fotoreeks over de performance van Joseph Beuys (1921-1986) in 1974 New York. 

De kunstenaar laat zich opsluiten gedurende drie volle dagen in een kooi samen met een coyote. Voor de oorspronkelijke bevolking van Amerika is de coyote een heilig dier dat zich kan verplaatsen tussen de fysieke en de spirituele wereld. Beuys had zichzelf in grijs vilt gewikkeld en hield een staf bij. Op het einde van deze drie dagen omhelsde Beuys de coyote. Er was een soort verstandhouding ontstaan tussen mens en dier. Over deze performance kan je ook meer lezen op het internet onder anderen via deze link naar een artikel uit het monastiek tijdschrift De Kovel (nr. 69, september 2021 : https://dekovel.org/wp-content/uploads/2021/11/102904_De-Kovel-69_Resonanties.pdf).

(©LargeGlass)

Ergens anders in dezelfde expo toont een andere Duitse kunstenaar wat er van onze wereld wordt als wij het dierlijke in ons loslaten zonder voeling met onze bodem van verlangen en zonder besef dat wij als mens allemaal 'maar' mens zijn. Uit de 50-delige reeks etsen 'Der Krieg' (1924) van Otto Dix (1891-1969) zijn er in Kortrijk 21 te zien.

( Otto Dix : uit reeks Der Krieg - eigen foto)

Kunstenaars en profeten helpen de brug te bouwen tussen onze fysieke, kwantificeerbare wereld en de wereld van het diepmenselijke verlangen naar heling die aan alle meetbaarheid voorbij gaat. Dit verlangen naar heelheid koesteren is advent ten volle beleven.

Nova et vetera - expo Abby - 2 -

 Advent is de tijd van het verlangen en het besef dat wij als mens onszelf niet tot heil kunnen zijn. Er is een ander/de Ander nodig om ons van onszelf te bevrijden. De ontwikkelingen van onze maatschappij in de laatste decennia tonen dat er ondanks alle technische en wetenschappelijke vooruitgang geen globaal welzijn is gerealiseerd op onze globe. De mens blijft zichzelf in de weg staan.

 Straks is iedereen in Vlaanderen weer in de ban van de warmste week. Een opflakkering van medemenselijkheid als je het positief bekijkt; een zoveelste evenement dat aangevinkt kan worden op de bucketlijst als je het cynisch bekijkt. 

Met veel minder poeha en zonder dat 'event'-gehalte zijn er al jaren vele mensen, meestal in de luwte aan het bouwen van een warme samenleving. Al sedert 1969 is er in Vlaanderen in deze tijd van de Advent de actie Welzijnszorg die steun biedt aan structurele projecten tegen armoede en kansarmoede. Deze actie is als het ware een hedendaagse vertaling van de klassieke zeven werken van barmhartigheid zoals die werden gepromoot door de Kerk, maar overstijgen het louter caritatieve omdat ze ook inzetten op maatschappelijke veranderingen.

Door de expo Faith No More. Rituals for Uncertain Times (nog tot 1 maart in museum Abby in Kortrijk) kunnen we ook stilstaan bij de vraag hoe wij anno 2025 barmhartigheid betrachten. Zo zien we bijvoorbeeld een schilderij uit het laatste decennium van de 15e eeuw over het laatste oordeel, met afgebeeld langs de hemelzijde de zeven werken van barmhartigheid en langs de helzijde de zeven hoofdzonden. Een schilderij met een duidelijk didactische boodschap én opbouw.

(©maagdenhuis)

Even later in de tentoonstelling zien we een aantal werken van de Italiaanse kunstenares Marinella Senatore (1977) uit haar reeks "Protest Forms". Het zijn qua vorm processievaandels of strijdbanieren geborduurd tijdens projecten die de kunstenares uitvoert met lokale vrouwengroepen. Elk vaandel viert daarbij als het ware de collectieve kracht. Hierbij een van de tentoongestelde vlaggen die een even duidelijke boodschap draagt als het schilderij van ca. 1490-1500.

"We rise by lifting others"... Wij groeien door anderen te helpen groeien". Het gaat niet om ons ego maar om onszelf te vergeten zodat anderen mogen groeien, niet zoals wij willen, maar vanuit de kracht die ze bij zijzelf ontdekken. 

(eigen foto)

Vanuit deze ingesteldheid kan deze tijd uitgroeien tot een doorleefde advent en tot een daadkrachtig verlangen naar heling.