Wachten op Godot

De Ierse schrijver Samuel Becket heeft in 1953 een van de belangrijkste toneelteksten geschreven van de 20ste eeuw, Wachten op Godot.
Naast de tekst gaf hij ook heel strikte spel- en opvoeringsrichtlijnen. Mede daarom wordt dit werk maar weinig opgevoerd. Ik was dan ook blij dat ik Godot kon zien in de recente productie van het theatergezelschap Leporello. Rond 1983 had ik al eens een opvoering gezien in Arca te Gent met Julien Schoenaerts en Jo De Meyere. Zoals toen, was ook deze voorstelling een grote ervaring.

(foto van theatergroep Leporello)

Eerst kort het verhaal. Twee zwervers, Vladimir en Estragon, wachten samen op Godot, een mysterieuze 'vriend', in een onherbergzaam landschap met een dorre boom. Terwijl ze wachten komt Pozzo voorbij met zijn lijfeigene Lucky, die door zijn baas vernederd wordt en op het eind komt een jongetje met een boodschap van Godot dat hij vandaag niet kan komen. Op het einde van het eerste bedrijf is het nacht en de zwervers gaan slapen. Het tweede bedrijf is de volgende dag, maar of dit zo is blijft onduidelijk, het zou ook dagen of jaren later kunnen zijn. Die 'volgende dag' verloopt net als de vorige. Alleen is het zo dat na de pauze Pozzo  blind is, maar nog altijd even despotisch in de omgang met zijn slaaf, en na de pauze heeft de boom op het speelvlak ook een blad.

Beckett heeft zich nooit uitgesproken over de figuur van Godot en over de betekenis van zijn werk. Dus alle interpretaties zijn mogelijk. En voor mij mag Godot gerust staan voor God. Voor vele kijkers is die God dan een verhaaltje dat het wachten en zo het leven zin moet geven. Elke dag stuurt God dan een jongetje dat telkens weer zegt dat Godot niet zal komen vandaag, maar zeker morgen. En zo blijven we bezig.

Na de voorstelling zaten we met enkelen nog na te praten en iemand verwoordde perfect hoe ikzelf het stuk heb ervaren. Voor hem en ook voor mij wachten de zwervers op Godot maar zien niet dat hij vijf keer langsgekomen is, nl. in de vijf personages van dit stuk. Elk personage kan zin brengen, kan God(ot) zijn. Als we wachten op God- en voor gelovigen wordt het leven soms beleefd als een levenslange adventsperiode -hebben we vaak een welbepaald beeld van God. Dat beeld van God zegt natuurlijk meer over ons dan over God en maakt Hem ongevaarlijk en voorspelbaar. Maar daardoor missen we Hem en zo zien we Hem niet voorbijkomen als de Andere die ons uitdaagt tot inzet en verandering van leven (wat onder het belegen woord 'bekering' schuilgaat).

Meer dan twee uur lang wachten, dat is eigenlijk het hele toneelstuk, dat is eigenlijk het hele leven. Zo lijkt Beckett het ons te tonen. Maar deze toneelervaring van wachten is hier meer dan de tijd doden. Het is kijken en luisteren naar een moderne parabel. Zeer de moeite waard. Geen verloren tijd. En als ik de kans krijg om dit toneelstuk nog eens te zien, dan laat ik die kans niet voorbijgaan.

Voor wie wil zijn er op You Tube een aantal filmpjes met fragmenten van dit toneelwerk. Hierbij een link naar een fragment uit het tweede bedrijf (met een blinde Pozzo).

https://www.youtube.com/watch?v=NGYyaJmZDgM