11 november Sint Maarten

(Egbert Modderman
Sint Martinus 2015
schilderij in de protestantse
Martinikerk in Groningen
©Wikipedia)

 In België en heel wat andere landen wordt op 11 november de wapenstilstand herdacht van 1918, die het einde van Wereldoorlog I inluidde. Sedert jaar en dag is dat in de christelijke kerken ook de gedenkdag van de heilige Martinus van Tours, een heilige die herdacht wordt in de verschillende kerken, protestants, orthodox en katholiek.

Een heilige dus over alle geloofsgrenzen heen.

Bij deze dubbele gedenkdag wil ik met jullie een getuigenis delen van de kleinzoon van een Duitse soldaat uit Wereldoorlog I, Hans-Stefan Hascher. Diens grootvader was fotograaf voor het Duitse leger en in zijn erfenis zaten dan ook tientallen bijzondere foto's van de streek rond Ieper tijdens de Groote Oorlog. Hij schonk deze aan het In Flanders Fields Museum in Ieper op 4 augustus 2020.  Piet Chielens ontving deze schenking en noteerde volgende toelichting van Hascher. Dit spreekt verder voor zich als bezinning op deze dubbele gedenkdag. Hij vond dat een bezoek aan het IFF-museum zeker aan te bevelen is...

"Al zeker voor de fotocollectie met de foto's  van de verwoesting van de Lakenhallen en vooral van de Sint-Maartenskathedraal ernaast. Dit is de tweede aan Martinus gewijde kathedraal die vernietigd werd in een menselijk conflict. De eerste kathedraal was de oorspronkelijke kathedraal Saint-Martin in Tours, die aan het eind van de Franse Revolutie werd verwoest, en dit was de tweede, opnieuw in een conflict dat men alleen maar leek te willen oplossen met geweld en vernietiging en vervreemding.

Het adagio van Sint-Maarten was 'divide et impera', het oude Romeinse beginsel van duurzaam bestuur, wat betekent : 'delen en heersen'. Eigenlijk wordt bedoeld: 'deel en bestuur' en niet, 'verdeel en overheers', zoals zo vaak wordt beweerd. Het is het enige beginsel dat zorgt voor een vreedzame oplossing van conflicten en voor sociaal welzijn. Het is het meest fundamentele principe  dat Sint-Maarten tot vandaag voor ons heeft bewaard. Alle sociale

prentbriefkaart met de  Lakenhallen,  Grote Markt
en Sint-Maartenskathedraal anno 1918-19(©nl.geneanet.org)

 welvaart, alle duurzame en vreedzame co-existeren, is precies op dit principe gebaseerd. En het schenden van dit principe zoals door de absolutistische monarchen voor de Franse Revolutie, en zoals door de Europese aristocraten en autocraten voor de Eerste Wereldoorlog, was het uitlokken van een groot conflict dat twaalf miljoen soldaten het leven kostte in de Eerste Wereldoorlog en resulteerde in nog vele miljoenen meer van getraumatiseerde of kreupele soldaten en burgers.

Dit zou dus een dubbele reden moeten zijn om naar Ieper te gaan, want er is niet alleen het In Flanders Fields Museum, maar er is ook het lot van de Sint-Martinuskathedraal ernaast... Als we die vandaag zien, na de wederopbouw, denken we dat het conflict er nooit geweest is. Daarom is het heel goed om vlak naast de deur die herinnering te hebben aan hoe het écht is gelopen. Daar mogen mijn grootvaders foto's, zo hoop ik, toe bijdragen."

(Uit : In Flanders Fields Museum jaarboek 2021, blz. 48)