Kairos Castle

In het kasteel van Gaasbeek loopt nog tot 18 juni een mooie tentoonstelling met als titel: Kairos Castle, de kunst van het juiste ogenblik. Het Griekse woord kairos staat voor de god van het juiste ogenblik. De filosofe Joke Hermsen heeft een mooi parcours opgemaakt rond het thema van het 'juiste ogenblik', het ogenblik dat inspiratie, creativiteit, inzicht, verandering biedt. Tijd die er toe doet. Haar benadering is filosofisch, maar tijd speelt ook een belangrijke rol in de bijbel en in het christelijke denken.

In het Nieuwe Testament komt het woord kairos meerdere keren voor, volgens sommige bronnen 86 keer, volgens andere 81. Als dit woord wordt gebruikt is het opletten: het gaat over tijd die er toe doet. Ik ga geen vergelijkende studie maken over deze verschillen in telling, maar ik kies twee passages waar de term kairos wordt gebruikt en die iets zeggen over tijd die er toe doet.

(video-installatie "Expecting"
van Pipilotti Rist
eigen foto 9 mei 2017)

De eerste passage vertelt over het begin van het optreden van Jezus in het oudste evangelie. Ik citeer uit de KBS-vertaling van 1975. Marcus 1,15: "Jezus zeide: De tijd(kairos) is vervuld en het Rijk Gods is nabij; bekeert u en gelooft in de Blijde Boodschap."  En de tweede passage is een stukje uit een twistgesprek van Jezus met Farizeeën en Sadduceeën die vroegen dat Jezus een teken zou geven als bewijs van zijn Messiaanse zending. Matteüs 16,3: "(Jezus antwoordde): 'En bij zonsopgang (zegt ge): vandaag komt er storm, want het rood van de hemel ziet er onheilspellend uit! Dus het aanzien van de hemel weet ge wel te beoordelen; kunt ge het de tekenen der tijden (kairos) dan niet?"

Hoe schatten wij de tijd in?  Waar zien wij hoe het Goede Nieuws van Jezus reeds is vervuld?  Staren wij ons blind op de cijfers van de kerkgangers of zien we dat de god van Jezus ook werkzaam is in het vele goede dat gebeurt onder mensen bij de vrijwillige opvang van vreemdelingen en vluchtelingen, gevangenen en ouderen, bij verplegend personeel en verzorgend personeel dat zieken of bejaarden of mensen met een beperking menselijk en met warmte behandelen ondanks tijdsdruk en werkdruk? En vul maar aan... Het woord kairos in de evangeliën versta ik dan als een oproep om gevoelig en open te staan zodat we in wat er gebeurd rond ons zien hoe God er is als de aanwezige Andere die in ons leven een plaats wil krijgen. En hoe we vanuit dat zien tot handelen komen.

De tentoonstelling in Gaasbeek is misschien wel een mooi teken van de tijd omdat ze een vraagteken plaatst bij de macht van chronologische tijd die alles vermaalt tot louter meetbaarheid, productiviteit en consumptie.