Aanwezigheid in afwezigheid -01-

De levensloop van een mens is een wirwar van gebeurtenissen en ervaringen, woorden en gedachten die schijnbaar in elkaar overvloeien en een grote lijn (lijken te) vormen van wieg tot graf. Sommige mensen vinden in die levenslijn hier of daar een breuk, een cesuur. Maar toch, op het einde van de rit én meestal ook al tijdens het leven zoeken we naar wat die lijnen kunnen betekenen.
Al naargelang het licht waarmee je die lijn(en) beschijnt komt deze of gene zin naar voor.

En dat is juist de ervaring die de werken van Fred Eerdekens in Watou opwekken. Nog tot 3 september is er het jaarlijkse kunstenfestival, dit jaar onder de titel: "over alleenigheid en ondraaglijke eenzaamheid".
Deze bijzondere sculpturen die daar te zien zijn,  zijn tegelijk heel simpel, onmiddellijk te bevatten, én toch heel vol van mysterie en wonder.

(eigen foto 2 augustus 2017 - locatie: St. Bavokerk Watou)

De sculptuur biedt stof tot nadenken én door zijn uitvoering én door zijn inhoud.
The presence of absence ofwel de aanwezigheid van afwezigheid geeft juist weer wat we zien.
Voor mij is dit een treffend beeld van hoe mensen kunnen kijken naar het leven in al zijn facetten. Je kan je concentreren op wat je kan zien en ervaren, wat je kan betasten: de grillige kronkels die ergens beginnen en ergens ophouden, die krullen of glad lopen. Er is wat je kan zien, niets minder én niets meer. De exacte wetenschappen die ook onze geesten in hun macht hebben herleiden alles tot materie en tot wetten van chemie en fysica.  Dàt is aanwezig. Dat is wat elke kijker kan zien in het werk van Fred Eerdekens: gekronkel dat ontcijfert moet/kan/wil worden. The presence. De aanwezigheid.

Maar dan gebeurt iets bijzonders, dank zij de creativiteit van de kunstenaar. Hij heeft zijn schijnbaar willekeurige kronkels zo gevormd dat er bij de juiste lichtinval een zin ontstaat. Die zin geeft ook zin aan zijn werk. Het onzichtbare (afwezig in een bepaald opzicht) licht schept aanwezigheid.  Het zichtbare gekronkel is onze aandacht niet waard en zou aan onze aandacht ontsnappen, ware er niet dat gerichte licht. Maar dat licht komt van buiten, van elders.

Exacte wetenschappen beginnen en eindigen bij de mens zelf. Als mens zie je dan hoe het gekronkel van je leven eruit ziet, maar het heeft geen naam. Slechts de aanwezigheid van buiten geeft zin en woord aan een leven. Zoals de prior van de Grande Chartreuse ergens vertelt over een oudere broeder die terugblikt op zijn leven en zich daarbij afvroeg: "Qu'est-ce que j'ai fait pour les autres?"Wat heb ik voor de anderen gedaan? En Karel Musch vroeg dan aan de prior zelf: "En u, wat heeft u gedaan voor de anderen?". "Dat weet ik niet", antwoordde hij op een haast fluisterende toon. (zie De Kovel nr.48, blz. 104). Die anderen en die totaal Andere die soms God genoemd wordt werpen licht op onze levenslijn en tonen een woord, een zin. Wij zien het misschien en kunnen leren om die zin te lezen.
Dat wonder van aanwezigheid in de afwezigheid toont deze subtiele sculptuur van Fred Eerdekens die een passende plaats kreeg in de kerk van Watou tijdens het kunstenfestival 2017.