In dit vijfde bericht in de reeks over de Amerikaanse videokunstenaar Bill Viola wil ik even stil staan bij het kernbegrip in zijn zoektocht naar beelden. Hij spreekt over 'sacred' images, beelden van het heilige, beelden verwijzend naar het heilige. Wat betekent dat woord vandaag de dag?
Enkele weken geleden hoorde ik een man op TV tijdens een dating programma zeggen: "En ik heb twee kinderen en die zijn heilig voor mij, daar moeten ze niet aan raken". En je zou het best niet doen, dacht ik zo, want die man was een boom van een kerel en tijdens de uitzending bleek dat hij vele jaren in de gevangenis had 'gebromd', maar nu zijn leven duidelijk op de rails wou hebben en houden.
 |
(eigen foto
Fire Woman 2005) |
In die uitspraak zijn er twee aspecten. Hij plaatst zijn kinderen in een aparte categorie, duidelijk verheven boven de rest van de dingen des levens, én ten gronde zijn ze onaanraakbaar. Wat heilig is is onaantastbaar en altijd te eerbiedigen. En zelfs de meest rationele mensen hebben iets of vooral iemands heiligs. (Klein)kinderen worden vaak eerst genoemd door ouders en grootouders : die mogen ze geen kwaad doen, er geen vinger naar uit steken. Een bepaalde levensvisie of -houding is 'heilig' ook al wordt het niet altijd zo benoemd, een bepaalde plaats of persoon heeft een aparte betekenis waar men verwacht dat anderen respect voor op brengen. Voor wat of wie je heilig noemt, zou je door het vuur gaan...
En zo terug bij Bill Viola. Hij wil zijn video's liefst in een donkere ruimte afgespeeld zien, zodat niets kan afleiden en zodat de toeschouwer uitgedaagd wordt in het ritme van de beelden te treden. In verschillende interviews (meerdere zijn terug te vinden op You Tube) blijkt duidelijk dat Viola in zijn werken streeft én naar technische volmaaktheid én naar spirituele diepgang. Zijn bronnen zijn velerlei: boeddhisme, Indiase religieus, jodendom en christendom, met mystieke schrijvers als Sint Jan van het Kruis, Teresa van Avila en anderen.
 |
(eigen foto
The Quintet of the Astonished 2000) |
Door de presentatie van zijn werken in een donkere ruimte en door hun traagheid, door het werken met de basisnatuurelementen (water voorop, maar ook vuur en wind) en met het menselijke lichaam wil hij ons brengen bij wat in het leven apart staat, los van de tirannie van rede, materialisme en geld en wat iedere mens kan aanspreken met welke culturele achtergrond, leeftijd of geslacht ook. Hij wil ons begeleiden naar die plek in ons leven die onder of boven of buiten het dagdagelijkse staat en die ons laat vermoeden dat er iets of iemand gebeurt voorbij aan ons kleine ik. Ontzagwekkend water en vuur, afgrondelijke confrontaties die ons raken voorbij de rede en de goedkope emojis. Sacred images?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten