Iconen - Icons - vroeger en nu - 6 -

 In een vorig bericht over de tentoonstelling "ICONS" in Brussel (Villa Empain) (nog tot 14 november) toonde ik vooral enkele moderne schilders die dicht aanleunden bij de klassieke orthodoxe iconenschilderkunst. Hier wil ik enkele bijzondere werken tonen die het evangelieverhaal naar onze actualiteit brengen.

Eerst is er de Franse kunstenaar Jean Fautrier (1898-1964) met een werk uit 1945, net bij het einde van Wereldoorlog II die de donkerste kantjes van een mens toonde : racisme, concentratiekampen, massamoorden, fascisme en nazisme. Fautrier werd sterk gegrepen door het menselijke leed dat mensen elkaar aandeden in die grauwe periode. Hij wilde uitdrukking geven aan het lijden en gewoon schilderen was hem te zwak om de ondergane gruwel weer te geven. Hij maakte doeken die ook in hun materialiteit moeten gestalte geven aan het lijden. Dikke lagen verf en lijm met rode of oker pigmentlagen worden bewerkt tot 'levend vlees'. Het geëxposeerde  "Tête d'otage" (hoofd van een gijzelaar) is zo'n indringend werk. Voor mij een icoon van de lijdende Christus.

(Jean Fautrier : Tête d'otage 1945
eigen foto)

Van een heel andere beeldende orde is de installatie "Window Washer" (ruitenwasser) van de Amerikaanse kunstenaar Duane Hanson (1925-1996)  het is een levensgrote hyperrealistische sculptuur van een Afro-Amerikaan die ruiten wast. Hanson toont de keerzijde van de consumptiemaatschappij en de 'American Way of Life'. De luxe en glamour is maar mogelijk door het vele slecht betaalde werk van mensen zoals deze ramenpoetser. Deze soort sculpturen worden ook wel genoemd de nieuwe iconen van onze moderniteit. De artiest zei zelf over zijn werken: "Mijn werk gaat over mensen die in stille wanhoop leven. Ik toon ontzetting, vermoeidheid, veroudering en frustratie."  Het  kwetsbare gelaat van onze tijd dat we liefst niet willen zien, want té verontrustend. Het hedendaagse gelaat van Jezus.

(Duane Hanson : Window Washer 1984
eigen foto)