23 juni 2024

Over licht dat uitnodigt - Hans Andreus - 2 -

 Ik blijf nog even bladeren in de bundel Holte van licht van de Nederlandse dichter Hans Andreus
Bij wat er echt toe doet in het leven passen meestal slechts enkele woorden, 'oude' woorden die al eeuwen meegaan, maar waar er geen actualisatie doet dan die woorden als liefde, God, ziel, compassie, zonde, hemel, hel... Voor Andreus is 'licht' ook zo'n oud woord, maar zoals in vorige berichten al duidelijk werd gaat het bij licht ook over een ervaring voorbij de woorden en voorbij het meetbare.
Als christen lees ik dat oude woord ook als een stamelend proberen iets te zeggen over het mysterie van het leven.

EEN OUD WOORD
(eigen foto dec. 2012
museum Columba Keulen)


Het is maar een oud woord, het licht,
en vaak misbruikt door de bleekzuchtigen
die dromen van hun preutse paradijzen
of vroegere levens als de grote
Alexander of Isis' hogepriesters,

maar omdat ik het dagelijks licht liefheb,
maakte ik het tot beeld van het licht,
van wat ik zo noem - en zou trouwens niet weten
waar het beter mee te vergelijken is

(lachen? een vrolijke bijslaap? muziek?:
noties van een wel gelukkige beeldspraak
maar waar je niet eindeloos op door kunt gaan), -

het licht dus toch, woord dat me ook invalt
die enkele keer dat ik het gevoel heb,
het even zeldzaam als onredelijk besef,
van een onmetelijke vrede.

(uit: Andreus, Hans, Verzamelde gedichten, Amsterdam, 1985, blz. 920)
Bij de notie van het misbruik van het oude woord denk ik spontaan aan die oude maar nog altijd actuele protestsong geschreven door Bob Dylan in 1963 "With god on our side", waar het misbruik van de naam van God om onrecht en oorlog te rechtvaardigen wordt aangeklaagd.

Het besef van een licht/god is, zoals de dichter in de voorlaatste lijn ook terecht aangeeft, onredelijk. Mensen zijn meer dan louter redelijke wezens, en die 'onredelijkheid' bepaalt meer van ons denken en handelen dan we willen toegeven. Die voor-redelijke ervaring kleurt ons leven en verlicht het. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten