God wordt mens

 Kerstmis is een 'onmogelijk' feest. De christenen vieren dat God (de Almachtige, de Schepper van alles, de ultieme Rechter, het eerste Woord, de transcendentie zelve ... ) mens is geworden. Deze incarnatie gebeurde dan nog eens in een kind van 'simpele' ouders met een geboorte in een dierenschuilplaats, omdat er geen plaats was in de hotels van die tijd.

Op de orthodoxe iconen die dit feestverhaal weergeven is er altijd iets heel merkwaardigs. De pasgeborene wordt afgebeeld, gewikkeld in strakke banden zoals doden ingezwachteld worden, hij ligt niet in een wieg maar in een uitgehouwen graf en hij ligt voor de donkere ingang van een grot. Deze icoon maakt een brug tussen de twee grote christelijke feestdagen Kerstmis en Pasen. Met die 'knipogen' naar hoe de pasgeboren baby aan zijn einde zal komen, wordt Kerstmis duidelijk geen zeemzoet feest want overschaduwd door het kruis en de dood. 

Dat deze link niet zo ver gezocht is, vind ik terug in het laatste boek van Christophe Vekeman "Tot God" (uitg. De Arbeiderspers, 2024). 

Hierin vertelt Vekeman over zijn 'bekering' tot het christendom, om het maar eventjes kort door de bocht te zeggen. Hij neemt ons mee op zijn zoektocht om de belangrijkste christelijke gegevens te begrijpen, waaronder dus vooral het lijden, de dood en de verrijzenis van Jezus. Hij staat onder anderen lang stil bij de zeven door de evangelisten overgeleverde kruiswoorden, die zinnen die Christus uitsprak terwijl hij stervende was op het kruis. 

Bij het woord "Mijn God, mijn God, waarom hebt gij mij verlaten?" heeft Vekeman het over de menswording van Jezus, wat we juist met Kerstmis vieren!

We volgen even Vekeman : "Pas als Hij zijn vader vraagt waarom die Hem verlaten heeft, (...) pas dan wordt Hij volledig mens, dàn pas wordt Hij goed en wel, afschuwelijk als het mag klinken, een gevallene, dàn pas wordt Hij een geval, een geval net als wij allemaal, wij mensen, van de eerste tot de laatste. Dàn pas wordt Hij in het aanschijn van zijn dood een mens als jij en ik, een godvergeten en door God verlaten mens die lijdt, o, die lijdt als de beesten...(...) Jezus was geen mens als alle mensen, Hij wérd zo'n mens, aan het kruis dus. Toen pas, daar pas, pas dàn ervoer Hij het lijden dat menselijk is, dat eigen aan het mens-zijn is, dat eigen aan een leven is waarin niet God maar wel de zonde en de Satan een centrale positie bekleden. Juist omdat Hij door God verlaten werd, kwam zijn lijden totaal te zijn en belandde Hij echt in de hel, die de hel is van onze wereld, die de hel is waartoe elke mens veroordeeld is vanaf de dag van zijn conceptie." (blz. 154-155 passim).

Kerstmis wordt voltooid door het lijden en dood van Jezus.

Die getuigenis van Vekeman en van de orthodoxe iconen pakken we best mee om niet in de zeemzoete kerstmis-val te lopen en om ons echt te laten doordringen van dat unieke geschenk van God, zijn mensgeworden Zoon, zijn vleesgeworden woord.