23 november 2019

Tehillim -03-

Na in vorige blogposts het boek der psalmen (Tehillim) langs artistieke omweg benaderd te hebben via keramiek en via muziek, wil ik deze nu benaderen via de schilderkunst en lithografie (houtsnede) bij de Joods-Russisch-Franse kunstenaar Marc Chagall (1887-1985).

Vele psalmen zijn volgens de tekstoverlevering geschreven door de Joodse koning David. Deze liederen/gebeden geven uiting aan het hele scala van menselijke gevoelens ten aanzien van God die totaal Andere en van de andere mensen: woede, verbijstering, verlatenheid, vreugde, hoop, twijfel, wraak, vergevingsgezindheid, troost, verdriet, angst, onzekerheid en zo veel meer. Daarom kunnen ze mensen van vandaag ook nog aanspreken en beroeren.
Marc Chagall heeft vele reeksen litho's en schilderijen gemaakt over allerlei thema's, waaronder ook een aantal over Bijbelse onderwerpen. Zo beeldt hij op een klassieke wijze David uit als koning (kroon) en zanger van de psalmen(een harp of lier in de hand). 

Hieronder zien we ook een verbeelding van psalm 22 die een langgerekte uitroep is van eenzaamheid en verlatenheid met op het eind een sprankel hoop op God. De beginverzen van deze psalm worden ook door Jezus uitgeroepen terwijl hij aan het kruis hangt: "Mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten?". De verlatenheid en moedeloosheid van een Joodse rabbijn zijn treffend verbeeld, wat voor de banneling Chagall wellicht makkelijk invoelbaar zal geweest zijn.


(afbeelding van internet  schilderij 'Solitude' (eenzaamheid) nu in Tel Aviv Museum)

En daarnaast zien we hoe Chagall een van de zogenaamde pelgrimspsalmen uitbeeldt (de psalmen 120 tot 134). Dit zijn allen korte teksten met als opschrift: een pelgrimslied en deze werden gezongen tijdens pelgrimages naar Jeruzalem. Chagall illustreert hier de psalm 124. We zien koning David kijken naar Jeruzalem en zingen terwijl hij de harp bespeelt.


"Was niet voor ons geweest de ENE! - zegge toch Israêl, -
was niet voor ons geweest de ENE toen tegen ons opstond een mens,
dan hadden zij ons levend verzwolgen toen hun toorn tegen ons was ontstoken;
dan hadden de wateren ons overspoel, had een bergbeek onze ziel overstroomd;
...
Onze hulp is in de naam van de ENE, de Maker van hemel en aarde!"
(hier volgens de Naardense Bijbelvertaling verzen 1-4; 8)





Geen opmerkingen:

Een reactie posten