2020 Beethovenjaar

 250 jaar geleden werd in Bonn Ludwig von Beethoven geboren, iemand die zou uitgroeien tot een van de belangrijkste klassieke componisten. Op een heel onverwachte plek kwam ik hem enkele dagen geleden tegen.

Omdat in deze herfstige coronatijden het niet altijd kommer en kwel moet zijn, laat ik je meelezen uit het 'geestelijke dagboek' van de Amerikaanse trappist Thomas Merton "Conjectures of a Guilty Bystander".  Dit werd in het Nederlands vertaald en uitgegeven als "Oplettende toeschouwer" (Desclée De Brouwer, Brugge, 1969). Naast vele diepgravende, essayachtige bedenkingen over zijn tijd (periode 1957-1966) met thema's als de bewapeningswedloop, de spanningen tussen Amerika en de Sovjet-Unie, de vredesbeweging, de industrialisatie, zijn er ook terloops wat alledaagser  thema's zoals het weer of het dagelijkse leven in het klooster waar hij leefde (Abdij Gethsemani in Kentucky). Van tijd tot tijd lees ik enkele bladzijden uit dit dagboek (met zijn ongedateerde korte teksten) dat mij altijd weer verbaasd omdat het toch zo actueel blijft en omdat Merton zo scherp de menselijke geest blootlegt.  Vanuit de stilte van de abdij was hij inderdaad een zeer oplettende toeschouwer. Maar zo kwam ik ook Beethoven tegen...

"Er wordt muziek gemaakt voor de koeien in de schuur waar ze gemolken worden. Regels werden vastgelegd en bevestigd: er zou voor de koeien enkel gewijde en geen "klassieke" muziek gespeeld moeten worden. De muziek moet er zijn opdat de koeien meer melk zouden geven. En gewijde muziek om de ingetogenheid van de broeders die in de schuur werken, te vrijwaren. Het is nu al een hele tijd dat er gewijde muziek wordt gespeeld in de schuur waar gemolken wordt. Maar de koeien hebben niet méér melk gegeven. En de broeders waren niet ingetogener dan te voren. Ik geloof dat de koeien nu gauw naar Beethoven zullen mogen luisteren. Wij zullen dan klassieke, wellicht wereldlijke melk krijgen en de abdij zal floreren."

En dan heeft hij later deze notitie aangevuld.

"(Later: Het was zo. Alle heuvels dreunen van Beethoven. De abdij heeft gefloreerd. Maar de broeder die voor de muziek moest zorgen, ging weg." (Oplettende toeschouwer, blz. 195)