Baarmoederlijkheid

 Naar aanleiding van een concert met muziek van Arvo Pärt zocht Sofie Taes in De Standaard Weekblad (19/09/2020-blz. 9 en 10)) naar de redenen voor het wereldwijde succes van deze componist. Ze liet allerlei specialisten aan het woord  zoals een muziekwetenschapper, enkele zangers, een dirigent, een koorleider, een muziekpsycholoog en zelfs een psychoanalist. 

(©Babybites)

De dirigent Philippe Herreweghe zegt: "Er gebeurt niks, maar dat is net de clou. In deze tijd van zappen en swipen brengt Pärts muziek rust en troost." 

En de psychoanalist Eric Van Leuven zoekt naar het bijzondere van deze muziek: "[Deze muziek maakt ] dat je je als luisteraar kunt laten meedrijven zonder ballast: de muziek spreekt, maar zegt niks. En als je nergens over hoeft na te denken, kun je gewoon zijn. Die beleving van een wereld zonder taal noemt men weleens het oceanische gevoel, dat we voor het eerst ervaren in de moederschoot. In die zin kan luisteren naar Pärt een transcendente ervaring opleveren, waarbij je loskomt van de werkelijkheid." 

Een klein voorsmaakje kan je beluisteren in volgend fragment: 

En zo komen we bijna naadloos bij een bijvoeglijk naamwoord dat vaak wordt geplaatst bij de Godsnaam: barmhartig. In het Hebreeuws is dit rakhamim, met als wortelwoord rekhem wat betekent: baarmoeder. Een baarmoeder is datgene wat er is om het andere dan zichzelf te dragen tot het geboren wordt. God de Barmhartige zou je kunnen hertalen tot God de Baarmoederlijk liefhebbende.  Een gelijkluidende benaming is er in de Islam.  'De Meest Barmhartige' (Ar-Rahman) is een van de 99 mooie namen van God binnen de Islam. Zo wordt God dus benoemd door de drie monotheïstische wereldgodsdiensten.   De muziek van o.a. Pärt kunnen zo'n baarmoederlijke beleving faciliteren. Binnen exact een maand is het Kerstmis en het is dan ook mooi om naar dit feest toe onszelf open te stellen voor Gods baarmoederlijke liefde.

(©depositphotos) 

Maar daarna is het aan ons om vanuit deze ervaring verder te gaan en zelf barmhartig te zijn voor anderen, dit betekent de andere in ons hart koesteren zodat hij als andere-dan-mezelf kan en mag leven. Zo lees ik de oproep van Jezus : "Wordt barmhartig zoals uw Vader barmhartig is!" (Lucasevangelie 6,36). 

In die lijn roept de filosoof Emmanuel Levinas op tot de kleine goedheid (cfr. : Burggraeve, Roger, Geen toekomst zonder kleine goedheid, blz. 272-273).