Raam met uitzicht - 4 -

 PERSPECTIEF

                    aan Utopia voorbij

En als de tijd nu eens bewoonbaar was -

een mantel veiligheid, een open raam,

een oefenplaats voor telkens nieuwer tijd

in nieuwer mensen, en aan ons voorbij?

In vorige berichten heb ik al deze verzen en het gehele gedicht van Jos Stroobants gekaderd en heb ik stilgestaan bij de associaties die het bij mij oproept aan beelden die ook in de Bijbel meespelen : de mantel en het open raam.

De twee volgende lijnen hebben het over oefenen en nieuwer worden. Oefenen houdt in dat je nog je bedoeling niet hebt gerealiseerd. De tijd ons gegeven is volgens de dichter pure oefentijd; ons 'doel' (wat dat ook moge zijn) bereiken we niet. De bewoonbare tijd is die 'aan ons voorbij'. Het oefenen is echter geen louter herhalen en instuderen van steeds hetzelfde. We oefenen 'voor telkens nieuwer tijd in nieuwer mensen'. 

 Van begin tot einde spreken de boeken van de Bijbelbibliotheek over het thema vernieuwing, schepping en herschepping. In het eerste boek Genesis wordt de mens gevraagd om al die nieuwe wezens, al de pas geschapen dieren een naam te geven (Gen. 2,20). Het nieuwe leven bestaat pas als we het benoemen en zo een plaats kunnen geven in ons leven en denken. En in het laatste boek van de Bijbel, het boek Openbaring (Apocalyps), het voorlaatste hoofdstuk, zegt "die op de troon zit : zie, ik maak alle dingen nieuw! En hij zegt :schrijf dat deze woorden betrouwbaar en waarachtig zijn!" (Apoc. 21,5). 

( profeet
Musée du cloître de N.D. en Vaux
Châlons sur Marne
eigen foto september 2019)

De christelijke kerken staan niet onmiddellijk bekend als vernieuwende instituten (ook als is de mediaberichtgeving daarin zeer eenzijdig) en zich altijd beroepen op die oude bijbelse boeken lijkt voor velen ook een stoffige bedoening. Die oude verhalen lijken zo irrelevant voor onze 21ste eeuw. Maar over het lezen van oude teksten zegt filosoof Allen Bloom : "Het argument of voorbeeld dat irrelevant lijkt, triviaal of oninteressant , is juist datgene dat waarschijnlijk een signaal is van wat buiten ons denkkader valt en daar vragen bij stelt. Men leest over zulke dingen heen, tenzij men potlood en papier neemt, omlijnt, telt, overal bij pauzeert en steeds bereid is tot verwondering." (geciteerd door Michael Casey in Benedictijns Tijdschrift jg. 82, nr.3, sept 2021, blz. 112). Het zopas geciteerde artikel van Casey heeft als titel : "Vernieuwing vanuit de bron". De verzen van Stroobants hebben het over een nooit eindigend proces van nieuwer worden. Casey formuleert het in zijn artikel als volgt: "Her-vorming is niets anders dan het opnieuw vormgeven van wat ontvangen is om het ook in nieuwe omstandigheden bruikbaar en effectief te houden." (ibidem, blz. 120)

De tijd bewoonbaar maken kunnen we als mens en als christen slechts door wat ons is overgeleverd aan kennis en wetenschap, aan geloof en verhalen steeds opnieuw vorm te geven en bruikbaar te maken in altijd nieuwe leefomstandigheden.

Of zoals de profeet Jesaja oproept : "Gedenkt niet wat eerder was, - tracht niet alles van vroeger te verstaan : zie, ik ga iets nieuws doen, het ontluikt nù, hebt ge het nog niet onderkend?" (Jes.  43, 18-19).

De tijd bewoonbaar maken is blijkbaar ingaan op een profetische uitnodiging die waait doorheen de gehele Bijbelbibliotheek. Het is in de woorden van de dichter oefenen voor een telkens nieuwer tijd in nieuwer mensen.

In een volgend bericht resten nog de twee laatste lijnen van het gedicht.